استراتژی نفتی دولت و قراردادهای جدید نفتی( بخش اول)، گفتگوی مرتضی عبداللهی با ژاله وفا

مرتضی عبداللهی: خانم وفا همانطوری که شما و بینندگان ما می دانند، در یکی دو هفتۀ گذشته، در حاشیۀ اجلاس اقتصادی در داوس(Davos)، آقای روحانی در دیدارشان با نمایندگان کارترهای نفتی، از آنها دعوت کردند که به ایران باز گردند، و البته قول دادند که گاز ارزان هم به آنها بدهند. می دانیم که در این روزها برخی شرکتهای بزرگ نفتی، کارتلهای نفتی، اعلام کرده اند که قرار است که به ایران بروند و نیز از طرف وزارت نفت اعلام شده که بزودی یک کنفرانسی در لندن برگزار می شود برای معرفی قرارداد های جدید نفتی. من قبل از اینکه این سوألات را طرح کنم که این قراردادهای جدید نفتی چیست، قراردادهای قبلی چه ویژگی هایی دارند که الان وزارت نفت آقای زنگنه، نسل جدید قراردادها را می خواهند معرفی کنند، برای اینکه بینندگان ما بهتر در جریان امور قرار بگیرند و زمینۀ تغییر این قراردادها معلوم بشود، این سوأل را باید مطرح کنم که نگاه این دولت ها، حکومت ها در نظام ولایت فقیه به مسألۀ نفت و نقش آن برای دولت و مردم چه بوده که اینقدر عجله دارند و تلاش می کنند که منابع نفتی ما را به حراج بگذارند. یادمان نرود که خود آقای روحانی و بعضی از اعضای کابینۀ ایشان اعلام کردند که در طول ٨ سال حکومت آقای احمدی نژاد، ٦٠٠-٧٠٠ ملیارد دلار ارز از ایران خارج شده است. می خواهم بدانم این اصرار برای چیست و بفرمایید که این زمینه ها چه هستند، نگاه این حکومت ها چه بوده است. آیا متفاوت است؟ اصلاً برای مردم این زمینه را ببینم که چیست؟ 

 

ژاله وفا: این اصطلاح منابع شوم یا در مورد نفت، طلای سیاه( یا بلای سیاه) را حتماً شنیده اید، بینندگان محترم هم شنیده اند. در خیلی از کشورهایی که دارای منابع طبیعی زیاد هست، به علت عدم برنامه ریزی صحیح یا سوء مدیریت ها، یا مسألۀ رانت، متأسفانه منابع طبیعی تبدیل به بلا می شود. بدین معنا که نوع دید و نگاه روی منابع طبیعی، تأثیر بسیار عظیمی روی روحیۀ مردم و همچنین رفتار دولت ها می گذارد. تجربه در بسیاری از کشورها که دارای این منابع هستند، ثابت کرده است که توسعۀ اقتصادی انجام نشده است، رشد … . کشورها با این منابع طبیعی مشکل داشته اند. اما در میان کشورهایی که دارای منابع عظیم نفت و گاز هستند- که ایران و نروژ هم جزو آنها است- می بینیم در نروژ که سال های اول با همین مشکلات روبرو بود که با چه دید بهینه ای می توان به درآمدها نگاه کرد، با درس گرفتن از تجربه، با بکار بردن عقل سلیم، با داشتن برنامه های مدون و شفاف و قابل کنترل و نظارت -البته به علت وجود دموکراسی- به این منابع بعنوان منابع نسل های آینده نگاه شده است. جدیداً نام صندوق بازنشستگی را به صندوق بازنشستگی نفت تغییر داده اند، یعنی نفت هم زمانی می تواند تمام بشود و بازنشسته بشود و برای آینده باید این را ذخیره کرد و همچنین باید سرمایه گذاری های داخلی و خصوصاً خارجی برای روزهای مبادا و اتمام منابع نفتی تدارک دیده شود. وجود همین استثنائی بنام نروژ، نشان دهندۀ این است که با داشتن برنامه های مشخص در پرتو یک نظام دموکراتیکی که برنامه های شفاف می خواهد، دولت پاسخگو می خواهد، مردم از دولت حساب پس می گیرند و بر دولت یک نظارت حقوق مندی وجود دارد، می شود آن منابع طبیعی را در اعتلای اقتصاد و رشد و رفاه عمومی بکار برد. در ایران …