ژاله وفا :وضعیت سنجی سیصد و پنجاه و هفت : حق همگانی واکسن و انحصار طلبی ها

❋انقلاب اسلامی در هجرت: در وضعیت سنجی قبلی در بخش اول به تغییرات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی حاصل از پاندمی کرونا پرداختیم و در بخش دوم به بررسی وضعیت واکسن کرونا و مشکلات و موانع بر سر راه برخورد ار شدن همه کشورها از نعمت واکسن ، و بررسی دلایل موافق و مخالف لغو حق ثبت اختراعات ( حداقل در مقطع کنونی حق ثبت واکسن کرونا ) آن میپردازیم.

اپیدمی‌ها (بیماری‌های واگیر) و پاندمی‌ها (همه‌گیری‌های جهانی) زندگی انسان را در کره زمین در طول تاریخ دچار تلاطمهای هولناکی کرده است به نحوی که نسل انسان رادر بسیاری مقاطع با خطر نابودی کلی مواجه کرده است

1-نخستین همه‌گیری به‌ثبت‌رسیده در تاریخ، که همانا بیماری طاعون در سال ۴۳۰ پیش از میلاد مسیح در شهر آتن، بود و نزدیک به یک‌چهارم از جمعیت این شهر را به نابودی کشاند

2-طاعون نیمه قرن ششم تا نیمه قرن هشتم میلادی در اروپا و حوزه دریای مدیترانه و بخشی از آفریقا،که میلیونها نفر جان‌خود را از دست دادند .

۳–طاعون سیاه یا مرگ سیاه در قرن چهاردهم اروپا، که نخستین همه‌گیری بزرگ در اروپا و دومین آن در جهان بود. مرگ سیاه تنها همه‌گیری بود که به‌طور دقیق توسط تاریخ‌دانان توصیف شده‌است. برآورد قربانیان آن حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد جمعیت اوراسیا یعنی قریب به ۷۵ تا ۲۰۰ میلیون نفر در طی این چند سال است. تخمین زده می‌شود که حدود یک سوم جمعیت خاورمیانه، از جمله ایران، عراق و سوریه در این همه‌گیری کشته شدند. طاعون در سال ۱۳۳۴ میلادی در استان هوبئی چین شیوع و به سرعت در استان‌های اطراف سرایت یافت. در سال ۱۳۴۶ میلادی، تاتارها آن را به اروپای شرقی منتقل کردند. ماه اکتبر سال ۱۳۴۷ میلادی، تاجران جنوایی بیماری را از راه دریا و از بندر کافا در شبه‌جزیره کریمه به بندر مسینا در جزیره سیسیل انتقال دادند. طاعون در تابستان سال ۱۳۴۸ میلادی به ونیز رخنه کرد و در عرض یک سال تمام سواحل مدیترانه را فراگرفت. طاعون به سرعت به سمت شمال اروپا حرکت کرد و جمعیت این نواحی را که پس از قحطی‌های پی‌درپی، همه‌گیری‌های مختلف، کاهش دمای هوا و جنگ‌های طولانی به شدت در برابر هر سانحه‌ای ضعیف شده‌بودند، درهم شکست. طاعون سیاه باعث شد نیروی انسانی به منظور فعالیت اقتصادی و تولیدی بسیار کاهش یابد از این رو دستمزدها چند برابر شد و مشکلات زیادی در بخش کشاورزی به‌وجود آمد.مردم روستاها و زمین‌های خود را ترک کردند و مزارع و باغات به تدریج به جنگل و مرتع تبدیل شدند.در پی کاهش تولید و کمبود اجناس، تورم شدید ایجاد شد و قیمت‌ها در عرض چند هفته چندین برابر شدند.

۴– شیوع همه گیر وبا در قرن نوزدهم در اروپا . وبا شیوع وبا در هند تجارت انگلیسی‌ها که از کلکته، بمبئی و دهلی شروع می‌شد با خطر مواجه شد و این بیماری توسط کشتی‌های انگلیسی از راه مسقط در تابستان ۱۲۳۶ هجری قمری به خلیج فارس رسید. به این ترتیب وبا برای نخستین بار به ایران آمد و گسترش بی‌سابقه‌ای داشت. وبا از راه بوشهر به دالکی و از آنجا به شیراز رسید. از جمعیت ۴۰ هزار نفری شیرازی در عرض یک ماه دوسوم اهالی شیراز را نابود کرد.در نهایت وبا از شیراز به مرکز ایران رسید و ۱۰۰ هزار نفر از مردم ایران را به کشتن داد؛ به گونه‌ای که لسان‌الملک در کتاب «ناسخ التواریخ» می‌نویسد مردم ایران این مرض را مشاهده نکرده بودند و اسیر شدند و این مرض از طریق ایران به روسیه و سایر کشورهای اروپایی سرایت کرد. در انگلیس ۶ هزار و ۲۰۰ نفر کشته شدند که بیشتر در محله های فقیرنشین و آسایشگاههای سالمندان و فقرای آن کشور بودند.

۵– شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی بعد از جنگ جهانی اول در بخش بزرگی از جهان از جمله وطن ما ایران، که آمار قربانیان آن بین پنجاه تا صد میلیون نفر تخمین زده می شوند گرفت، وعلاوه بر آن در قرن معاصر، ایدز و ابولا و سارس (سندروم حاد تنفسی) در مناطقی از جهان به کشتار منجر شد.

6-اکنون در قران 21 نیز جهان به بحران بزرگ بیماری کرونا ناشی از پراکندگی ویروس کووید دچار شده است.و تا به روز نگارش این وضعیت سنجی جمعه 21 ماه مه 2021 تعداد 3میلیون و 416 هزار و 347 قربانی گرفته است و 16نزدیک 165 میلیون نفر به این بمیاری مبتلا هستند.

❋وجود صورت جدیدی از جنگ جهانی برای تهیه واکسن کرونا

در میان کشورها خصوصا کشورهای اروپایی و‌امریکا در مورد نحوه مبارزه با ویروس کرونا و‌حق تقدم خرید واکسن کرونا اختلاف نظر شدید بوجود آمد،هم در درون اتحادیه اروپا چندگانگی برخورد با این پاندمی وجود داشت وهم در امریکا بسیاری از مردم آمریکا سوء مدیریت دولت ترامپ راعامل شیوع گسترده کرونا در کشورشان دانستند .چرا که آمریکا از همان ماه های اول شیوع کرونا در جهان،در میان تمام کشورها در رتبه نخست از نظر تعداد مبتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا قرار گرفت و حتی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فر انسه در ماه مارس ۲۰۲۱ در نشست خبری پایان روز اول کنفرانس مجازی رهبران اتحادیه اروپا از وجود صورت جدیدی از جنگ جهانی در رابطه با واکسن کرونا خبر داد.

و نیز قبل از وی ، نیکلاس پاتریک کارتر، رئیس ستاد نیروهای مسلح بریتانیا هشدار داد که بلاتلکیفی واضطراب جهانی ناشی از تبعات اقتصادی شیوع ویروس کرونا می‌تواند به وقوع یک جنگ جهانی سوم منجر شود، همه و همه لزوم واکسینه شدن در سطح جهانی را برای رهایی از تبعات این پاندمی،ازالزامات غیر قابل اجتناب کرده است .الا اینکه در سر راه آن موانع و مقاومتهای اغلب بر اساس منافع وجود دارد تا اجماعی جهانی رخ دهد که منجر به رفع این موانع و مقاومتها گردد و تا خصوصا کشورهای از نظراقتصادی ضعیف قادر به تهیه ارزان انواع واکسن کرونا قرار گیرند. برای اینکار بایستی حق ثبت اختراع با اکتشاف خصوصی حتی بصورت موقت ( برای پاندمی کرونا ) همگانی شود تا تهیه آن در سطح جمعیت جهان ممکن باشد.آنهم در مورد ویروسی همچون کووید –۱۹ و انواع جهشهای جدید آن که در مبتلا کردن ، غنی و فقیرو پیر و‌جوان و‌مرد و زن و مرد و جغرافیا نمی شناسد

.

❋حق حیات و حقوق معنوی

در این شکی نیست و اتفاقا باور بدان جهانشمول است که حق حیات بنیادی ترین حق می باشد وحق برخورداری از سلامت نیز جزو حقوق ابتدایی و اساسی بشریت است . در ضمن همگان می دانیم که حقوق نیز هیچگاه در تعارض یکدیگر قرار نمی‌گیرند.اما چرا بر سر واکسن که به سلامتی منجر می شود و اینکه چه کشوری آنرا دارا باشد و یا زودتر در اختیار داشته باشد نزاعی رخ داد که بقول رئیس جمهور فرانسه صورت جدیدی از جنگ جهانی رخ خواهد داد؟!

❋آیا امتیازثبت اختراعات واکسن کرونا  لغو می شود؟ دلایل مخالفان و موافقان

انقلاب اسلامی در هجرت :قبل از بررسی دلایل موافقان و مخالفان لغو حق ثبت اختراعات بایستی به اطلاع خوانندگان برسانیم که توافق نامه TRIPS در سال 2001 اصلاح شد تا به ویژه کشورهای در حال توسعه و نوظهور به داروهای اساسی (به عنوان مثال داروهای ایدز) دسترسی داشته باشد. یعنی دولتها می توانند برای کاهش شرایط اضطراری، مجوزهای اجباری را به تولیدکننده داخلی بدهند. پیش شرط این مجوز اجباری این است که هیچ مجوز داوطلبانه قبلی تحت شرایط معقول و عرف تجاری وجود نداشته است. حتی با مجوز اجباری ، دارنده حقوق ،پاداش دریافت می کند.

این امردر واقع می تواند برای آفریقای جنوبی و هند جالب باشد. هر دوکشور تعداد قابل توجهی از شرکت های دارویی را دارند که قادر به ایجاد ظرفیت های تولیدی هستند. علاوه بر این ، توافق نامه TRIPS به کشورها اجازه می دهد تا سپس این محصولات را به اعضای اتحادیه گمرکی نیز صادر کنند. با این حال ، با صدور مجوز اجباری همیشه این خطر وجود دارد که اقدامات قانونی علیه آن انجام شود. پس از آن زمان دوباره از دست می رود.

خوانندگان محترم بایستی توجه داشته باشند که تحقیق در مورد واکسن خصوصا درمورد ویروسی که در بدن انسان تازه ایجاد مشکل کرده و تا کنون تحقیقی در باره آن وجود ندارد ، امری ساده نیست و نیازمند به سالیان سال بررسی تیمهای مجرب پزشکی و متخصصان امر ساخت واکسن ،دارد . علاوه بر آن تولید انبوه واکسن نیز امری زمان بر است. نه تنها باید تخصص کافی برای تولید واکسن های بسیار پیچیده حضور داشته باشند ، بلکه تجهیزات مناسب نیز باید وجود داشته باشد. قبل از امکان تولید انبوه ، تعدادی از محصولات اولیه نیز باید تولید شوند. بنابراین تلاش بزرگی است. و حتی غول های دارویی مانند AstraZeneca و Johnson & Johnson به دلیل مشکلات تولید قبلاً چندین بار تعهدات تحویل کالا را پس گرفته اند. فراموش نکنیم که حق ثبت اختراعات فقط برای واکسن ها به شکل فعلی و نه برای نسخه های سازگار با جهش های ویروسی که از قبل در دست کار هستند ، اعمال می شود.شرکتهای دارویی مستقر، در تحقیقات واکسنهای Covid-19 را در مدت زمان رکورد تولید کردند ، آنها را تأیید و در مقیاس وسیع تولید کردند. این خود یک کار اساسی بود. این شرکتها به دنبال شرکایی برای کمک به آنها در تولید بوده اند و به تولیدکنندگان دیگری که توانایی تولید واکسن را دارند نیز مجوز داده اند. بسیاری از شرکتها برای تولید هرچه بیشتر واکسن در سراسر جهان در اسرع وقت همکاری فشرده دارند. بایستی توجه داشته باشیم: معمولاً شرکتهایی که اکنون با هم کار می کنند با یکدیگر در رقابت هستند! با این وجود تولید مقادیر لازم واکسن مدتی طول می کشد. ظرفیت های تولید در سراسر جهان ، دانش لازم توسط متخصصان در محل ، دستگاه های خنک کننده و اجزای تک تک پیشرفته برای تولید سرم لازم دارند که متاسفانه هیچ یک از اینها به مقدار نامحدود در دسترس نیست.

❋مالکیت معنوی فقط بخشی از فرآیند پیچیده تولید واکسن است :به موارد 16 گانه زیر توجه کنیم:

1- ابزاری مانند لغو حق ثبت اختراع، قراردادهای ائتلافی حق اختراع (patent pools)، معافیت‌های مالکیت معنوی و سایر سازوکارهای آزادسازی، برای فرآیند تولید داروها کارآمدتر است تا در تولید واکسن.

2 – تولید واکسن – به ویژه واکسن‌های mRNA که فناوری پیچیده‌ای دارند- هم نیازمند حق ثبت اختراع و هم نیازمند زیرساختی کلی هستند و امکان انتقال و واگذاری یکشبه چنین زیرساختی وجود ندارد. به اشتراک‌گذاشتن حق ثبت اختراع، تحولی مهم و خوشایند در بلند مدت است اما چه‌بسا گامهای ضروری دیگری نیز وجود دارند که بایستی همزمان برداشته شوند.

3 – درخواست‌ها برای لغو حقوق مالکیت معنوی واکسن‌های کووید-19 با این پیش‌فرض ارائه می‌شود که مالکیت معنوی، مانعی مهم برای تولید انبوه واکسن‌، به‌ویژه در کشورهای با درآمد متوسط و پایین، است.

4– کووید-19 مبتنی بر mRNA، مانند واکسن فایزر و مدرنا، با ایجاد مصونیت بیش از 90 درصدی، توانسته‌اند ایالات متحده، اسرائیل و برخی از دیگر کشورها را احیاء کنند. اما این واکسن‌ها تا کنون در دسترس مردم آفریقا، آمریکای لاتین و کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین در دیگر مناطق جهان قرار نگرفته است. حامیان معافیت‌های حقوق مالکیت معنوی و قراردادهای ائتلافی حق اختراع، امیدوارند که این ابزارها فناوری تولید واکسن را از قید محدودیت‌ها رها کرده و احیای جهانی را به همراه داشته باشد.

5- به اشتراک گذاشتن مالکیت معنوی میتواند در بلندمدت یاری رسان باشد. اما تولید مواد بیولوژیکی پیچیده، به ویژه انواع نوآورانه آن مانند واکسن‌های مبتنی بر mRNA یا واکسن‌های مبتنی بر وکتورهای آدنوویروسی، موضوعی نیست که فقط به حق ثبت اختراع بستگی داشته باشد.

6- تولید داروهای ضدویروسی خُرد- ملکول، بسیار ساده است و تنها با دانستن ساختار دارو امکان ترکیب مواد تشکیل دهنده و افزایش تولید دارو وجود دارد. اما ساخت و تولید ملکول‌های دارای پوشش لیپیدی mRNA، آدنوویروس‌های نوترکیب، یا حتی پروتئین‌ها یا ویروس‌های کاملا غیرفعالی که در نسل‌های قدیمی‌تر واکسن‌ها استفاده می‌شوند در مقایسه با داروهای خُرد- ملکول نیازمند سطح بسیار بالاتری از مهارت است.

7- بعلاوه، در تولید واکسن باید الزامات دقیق کنترل کیفیت، تضمین کیفیت و نیز مقررات نظارتی رعایت شود.

8- از این رو، انتقال چنین فناوری پیچیده‌ای نیازمند اکوسیستم پذیرنده‌ای است که ایجاد آن سال‌ها و گاهی چندین دهه طول می‌کشد.

9–کشورهایی که به دنبال تولید انبوه واکسن هستند باید دانشمندان و متخصصان را آموزش دهند. آنها همچنین به مدیران دانش‌آموخته‌ای نیاز دارند که نه تنها در پژوهش و توسعه، بلکه در ثبت دقیق سوابق، از جمله اسناد خاص مانند سوابق تولید خوشه‌ای مهارت داشته باشند. این کشورها به سیستم‌های قدرتمند کنترل کیفیت و دستورالعمل های نظارتی نیز نیاز دارند.

10- ایجاد چنین زیرساختی نیازمند آموزش متمرکز، سرمایه‌گذاری مالی چشمگیر و ریسک بسیار است. این کار همچنین زمان‌بر است – طبق برخی برآوردها تولید واکسن دست‌کم 11 سال زمان می‌برد و حتی پس از صرف این زمان، احتمال ورود واکسن به بازار کمتر از 10 درصد است. توجه داشته باشید که واکسن‌های کووید19 حاصل چندین دهه پژوهش و توسعه هستند. کشورهای اندکی آمادگی پذیرش چنین ریسکی را دارند.

11- برای آماده‌سازی بستر انتقال فناوری واکسن مبتنی بر mRNA به کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین، تولیدکنندگان واکسن در هند، برزیل و کشورهای آفریقایی یا خاورمیانه‌ای باید در گام نخست به ایجاد قطب‌های علمی تولید و کنترل مواد شیمیایی بپردازند. سپس این مراکز علمی باید از پژوهش، توسعه و تولید واکسن‌ mRNA در مناطقی حمایت کنند که در حال حاضر از دسترسی به این واکسن‌ها محروم هستند.

12- متخصصان می‌توانند با حضور در این مراکز آموزش ببیند و گروه‌های عملیات فنی از شرکت‌های فایزر و مدرنا می‌توانند به این متخصصان آموزش دهند.

13- این مراکز می‌توانند، با همکاری سازمان بهداشت جهانی، انتقال آزادانه مواد تشکیل دهنده و تجهیزات مربوط به واکسن از طریق کانال‌های عرضه بین‌المللی را تضمین کنند.

14- کارخانجات باید تجهیزات و مواد موردنیاز این قطب‌های علمی، از جمله کیسه‌های بیورآکتور و فیلترهای خاص، را تولید کنند.

15- حمایتها و ایجاد مراکز آموزشی بایستی برای هر نوع واکسنی که در سایر کشورها نیز تولید میشوند و مورد تایید هستند انجام گیرد توجه شود که کل جهان و یا به تعبیری حد اقل 70/90 در صد بشریت باید من بعد هر سال در دو نوبت واکسن زند . لذا به تعداد مرامز واکسن سازی و تنوع نوع ان شدیدا نیاز است.

16 – هم این مراکز علمی و هم تولیدکنندگان واکسن در کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین نیازمند حمایت عمومی و تامین مالی پایدار از سوی آمریکا، اعضای گروه 7 و بانک جهانی وسایر کشورها هستند. این حمایت باید از طریق ابزار مالی نوآورانه، مانند یارانه‌های سرمایه‌گذاری و قراردادهای خرید، انجام شود.

موافقان عدم لغو حق ثبت اختراع واکسن کرونا نیز معتقدند مانع اصلی ایجاد سریع واکسن بیشتر به جهان ، خود حق ثبت واکسن نیست ، بلکه کمبود امکانات است که در بالا توضیح دادیم و تولید واکسن به سادگی از طریق تأیید حق ثبت اختراع افزایش نخواهد یافت.اما در همین جا است که باید سیستم سرمایه داری موجود را مورد نقد قرار داد. چگونه است که در این سیستم میلیاردها دلار صرف تولید انبوه تسلیحات و وسایل تخریبی می شود که سبب براه انداختن جنگ میشود به رفتار فاجعه بار اسرائیل با مردم عادی فلسطین و کشتار آنها در همین روزها دقت کنیم تا کاربرد این تسلیحات را در ایجاد سلطه بدانیم. این تسلیحات ساخت کشورهای سلطه گر به کشورهای زیر سلطه نیز بصورت انبوه فروش میرود و بودجه های ضعیف این کشورها را برای تقویت سیستم دفاعی ( بخاطر همیشگی کردن خطر وجود جنگ و گسترش سایه شوم جنگ که حاصل سیاست سلطه / زیر سلطه است ) بخود اختصاص می دهد اما در سطح جهانی همواره برای تولید انبوه وسایل و تجهیزاتی که به سلامت و نه مرگ بشریت مربوط است ،کمبود وجود دارد! در واقع نقد اساسی متوجه کشورهایی است که برای برقرار نگاه داشتن نظام سلطه/ زیر سلطه، سهم تولید انبوه تجهیزات تخریبی را بسیار بالا قرار داده و باعث گردیده اند که به نیازهای واقعی بشر به سلامت کمترین توجه شود و محیط زیست بشر نیزروز بروز در معرض نابودی بیشتر قرار گیرد.

واقع نگر باشیم تا به امروز با کمال تاسف سه میلیون و 416 نفر جان شریف خود را در سطح جهان بعلت ابتلا به کرونا و در مان نشدن از دست داده اند.در نظر بگیرید که مطلع شوید متاسفانه جمعیت شهر اصفهان به یکباره از بین رفته اند و یا متاسفانه جمعیت دو شهر هامبورگ و مونیخ به یکباره از بین رفته اند ! یا در نظر بگیرید هر روز یک هواپیمای دارای 300 سرنشین از یک کشور سقوط کند و آنهم نه یکسال بلکه 32 سال تمام هر روزه یک هواپیما سقوط کند !

آنزمان به عدد 3میلیون و 416 نفر قربانی به دید دیگری توجه می کنید!

حق این است که بشریت از بحران کرونا درس بگیرد که از طریق همکاری بهینه و بدون تبعیض می توان و بایستی به تولید انبوه واکسن دست یازد. واکسن بایستی «دارایی عمومی جهانی» تلقی شود.

در ماه نوامبر2020، هنوز آقای امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه با لحنی گزنده از خود می پرسید: «آیا هنگامی که نخستین واکسن به بازار بیاید، ما آمادگی آن را داریم که دسترسی به آن در سطح کره زمین تدارک ببینیم و از همه سناریوهای دنیایی “با دو سرعت” پرهیز کنیم که در آن تنها ثروتمندان می توانند خود را دربرابر ویروس محافظت کنند و زندگی عادی ازسر بگیرند ؟ (١)». اما این وعده ها در حد حرف های زیبا باقی ماند. در ١٨ ژانویه ٢٠٢١، مدیرکل «سازمان جهانی بهداشت» (OMS)، آقای تدروس ادهانوم قبریسوس حرف های سخت آزارنده می زد: «اکنون بیش از ٣٩ میلیون واکسن در دستکم ٤٩ کشور دارای درآمد بالا تزریق شده است. در کشورهای دارای درآمد پائین، تنها ٢٥ واکسن تزریق شده. نه ٢٥ میلیون، نه ٢٥ هزار، فقط ٢٥ واکسن» و از احتمال بروز یک «شکست اخلاقی فاجعه بار» سخن می گفت.

❋البته نا گفته نماند که به ابتکار «سازمان جهانی بهداشت» برای رفع تبعیض در بدست آوردن واکسن دو ساز و کار به کار گرفته شد:

1-سازو کار موسوم به «کوواکس»(Covax) بود . Covax مخفف “Covid-19 Vaccines Global Access” است. سازمان جهانی بهداشت با پشتیبانی بنیاد (Gavi) پروژه بین‌المللی Covax را برای پخش عادلان هواکسن کرونا در سطح جهانی به راه انداخته است. هدف این پروژه فراهم ساختن مقدار کافی واکسن برای ارائه به حداقل ۲۰ درصد از جمعیت کشورهایمشترک در پروژه تا پایان سال ۲۰۲۱ است.منبع مالی اجرای پروژه برای ۹۲ کشور کم‌درآمد جهان تأمین شده است.اصل تسهیلات کوواکس بر این واقعیت استوار است که 100 کشور ثروتمندتر متعهد شده اند که از 90 کشور با امکانات مالی کمتر حمایت کنند. برای این منظور ، دوزهای واکسن از تولیدکنندگان خریداری و به تمام ایالت هایی که شرکت خود را در این برنامه اعلام کرده اند توزیع می شود. روش دقیق توسط رهنمودهای WHO تنظیم می شود.هدف . Covax دادن امکان «خریدهای گروهی واکسن علیه کووید-١٩ بود تا دسترسی درست و منصفانه ١٩٠ کشور و قلمرو به آن را تأمین و تضمین کند». قرارداد خرید ٤٠ میلیون دوز واکسن با شرکت داروسازی آمریکایی فایزر(Pfizer) (متحد شرکت نوبنیان آلمانی بیو.ان.تک(BioNTech)) امضاء شد. سپس قرارداد دیگری با آسترا- زنکا (AstraZeneca) (متحد دانشگاه آکسفورد) برای ٢٥ میلیون دوز واکسن دیگر به امضاء رسید. هدف اعلام شده بسیار بلندپروازانه بود: تدارک ٢ میلیارد واکسن تا پایان سال ٢٠٢١.

2–ساز و کار دوم تشکیل مجتمع دسترسی به فناوری تولید واکسن یا C-TAP (مخففCovid-١٩ (Technology Access Pool) بود که می بایست تسهیم و تقسیم مالکیت معنوی و دانش لازم برای تولید واکسن در سطح انبوه – از جمله در کشورهای درحال توسعه- را تضمین می کرد. دریغا که در حال حاضر، C-TAP ، به اجرا در نیامده و ساز و کار «کوواکس» هم از همان آغاز کار با مشکلاتی روبرو شده است. این مشکلات در حدی است که اکنون سازمان جهانی بهداشت از سررسیدهای ٢٠٢٢ و حتی ٢٠٢٤ سخن می گوید…

و اما بعد از آنکه در 6 ماه مه 2021ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که از لغو پروانه مالکیت معنوی واکسن کرونا حمایت می‌کند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تصویب ایالات متحده را “تاریخی” خواند و این ایده با مخالفت دولت آلمان روبرو شد.

دولت آلمان در بیانیه‌ای نسبت به این کار هشدار داد و با طرح واشنگتن مخالفت کرد. سخنگوی دولت در برلین گفت: «حمایت از مالکیت معنوی منبع نوآوری است و باید در آینده نیز حفظشود.»در بیانیه همچنین آمده است که پیشنهاد ایالات متحده برای لغو حمایت از حق ثبت اختراع واکسن کووید۱۹ می‌تواند پیامدهای قابل توجهی در تولید واکسن داشته باشد.مخالفت دولت آلمان با برداشتن پروانه مالکیت واکسن کرونا در رسانه‌های این کشور نیز بحث داغی را دامنزده و نظرات موافق و مخالف بسیاری دارد.

همچنین خانم اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفته است که اتحادیه برای تعامل در تامین بین‌المللی واکسن کرونا آمادگی دارد. او گفته: «باید دید که پیشنهاد آمریکا برای این هدف چگونه عملی می‌شود. ما از همه کشورهای تولیدکننده واکسن می‌خواهیم اجازه صادرات را بدهند و از هر گونه اخلال یا تاخیر درتحویل واکسن بپرهیزند.

خانم فون درلاین در یک کنفرانس آنلاین تاکید کرد که اروپا تنها پهنه دمکراتیک دنیاست که صادرات واکسن در مقیاس وسیع را مجاز کرده و تا کنون بیش از۲۰۰میلیون دوز واکسن در اختیار سایر نقاط دنیا قرار داده است؛ میزانی تقریبا برابر با آن چه در خود اتحادیه تزریق شده است.

شرکت‌های دارویی که روی واکسن کرونا کار می‌کنند ، درآمد و سود چشمگیری رادر طول بحران به دست آورده‌اندبه قولی دو شرکت بیو .ان .تک و فایزر از فروش واکسن تا کنون 70 میلیارد دلار سود کرده اند. بزرگترین گروه لابی این صنعت هشدار دادهاست که گام بی‌سابقه بایدن موجب تضعیف شرکت‌ها در مبارزه با پاندمی کروناخواهد شد.

در حال حاضرفشار در مورد تعلیق اختراع ثبت شده واکسن کرونا بر اتحادیه اروپا در حال افزایش است.

1-دلایل مخالفان حق حذف لغو ثبت اختراع ( واکسن کرونا)

شرکت های دارویی و کارشناسان ثبت اختراع هشدار می دهند که تعلیق اختراعات ، مشکلات تعداد دوزهای واکسن را حل نمی کند. علاوه بر این ، هنوز مشخص نیست که چه موادی برای واکسن Covid-19 ثبت اختراع شده است. دفاتر ثبت اختراع آنها را تا 18 ماه پس از ثبت درخواست منتشر نمی کنند.کارشناسان حمایت واقعی از حق ثبت اختراع را مشکل اصلی نمی دانند.

تعلیق حق ثبت اختراعات از دید مخالفان خطرات اقتصادی در پی دارد: بلافاصله پس از آنكه رئیس جمهور آمریكا جو بایدن اعلام كرد كه حمایت از حق ثبت اختراع لغو می شود ، قیمت سهام Pfizer ، Biontech و Moderna به طرز چشمگیری سقوط كرد. علاوه بر این ، منتقدان ترس دارند که این صنعت اگر نتوانند از حق ثبت اختراع مواد فعال جدید ، اطمینان حاصل کنند ، کارهای تحقیقاتی خود را کاهش می دهد. شرکت ها و مخترعان مبتکر – و کسانی که می خواهند این دو یکی شوند – اکنون بسیار دقیق در حال بررسی نحوه برخورد با کارآفرینی و حمایت از حق ثبت اختراع در آلمان و اروپا هستند و معتقدند که امرواضح است : بدون حمایت از حق ثبت اختراع ، اولین واکسن های تایید شده Covid هرگز به این سرعت در دسترس نبودند.فرآیندهای پیچیده اکنون مانع تولید سریع هستند.توسعه سریع واکسن ها تا حدودی بر اساس دهه ها کار مقدماتی است. عمدتاً اهداكنندگان و شركت هاي خصوصي بودند كه براي توسعه بيشتر يافته های علمي و رساندن فن آوری های جديد به بلوغ بازار ، ريسك مالی كردند. آنها این کار را با این احتمال انجام دادند که از مالکیت معنوی آنها با حق ثبت اختراع محافظت شود و سرمایه گذاری های آنها فرصتی برای بازده داشته باشد. لغو حق ثبت اختراع به این معنی نیست که حتی یک دوز واکسن نیز با سرعت بیشتری در دسترس خواهد بود. در حقیقت ، احتمالاً عکس این قضیه خواهد بود: شما فقط دانش لازم برای تولید واکسن پیشرفته را در کنار خود کسب نمی کنید و تولیدکنندگان اصلی دیگر انگیزه ای برای شرکت در سریعترین تولید واکسن در جهان ندارند. در تولید بیشتر واکسن علیه جهش های جدید تاج. درصورت میان مدت ، اگر شرکت ها نتوانند به حمایت از تحقیقات پرهزینه خود اعتماد کنند ، از تولید سایر واکسن ها و داروها نیز جلوگیری می کند

مخالفان – از جمله دولت فدرال آلمان – ترس از این دارند که در صورت عدم حمایت از حق ثبت اختراع ، انگیزه تولیدکنندگان برای پیشرفت های بیشتر از بین برود. این هنوز می تواند انتقام خود را در طی همه گیری بگیرد: به عنوان مثال ، در تولید بیشتر واکسن علیه جهش های جدید کرونا. درصورت میان مدت ، اگر شرکت ها نتوانند به حمایت از تحقیقات پرهزینه خود اعتماد کنند ، از تولید سایر واکسن ها و داروها نیز جلوگیری می کند.

2-دلایل موافقان حق حذف لغو ثبت اختراع ( واکسن کرونا)

در چند ماه گذشته ، بیش از 100 کشور ، از جمله آفریقای جنوبی و هند ، برای انتشار حق ثبت اختراع فشار آورده اند. اگر شرکت ها فرمولاسیون واکسن را در دسترس سایر تولیدکنندگان دارو قرار دهند ، می توان برای همه بشریت مقدار بیشتری تولید کرد و خیلی سریع تر. چرا که در صورت عدم واکسیناسیون افراد در آنجا ، جهش های خطرناک در کشورهای محروم ادامه می یابد. این به نوبه خود می تواند در سراسر جهان گسترش یابد.به طور خاص ، واکسن های mRNA بسیار م fromثر از Biontech / Pfizer و Moderna به سختی در دسترس کشورهای فقیرتر قرار دارند. سازمان هایی مانند پزشکان بدون مرز خواستار توزیع عادلانه تری هستند که در درجه اول از طریق امکانات بیشتر تولید میسر می شود. فقط از این طریق پایان واقعی همه گیری ممکن است. به طور کلی ، این اعداد ترسناک است: بر اساس ارقام سازمان ملل ، از هر پنج نفر یک نفر تا آوریل در کشورهای صنعتی واکسینه شده بود و از هر 500 نفر فقط یک نفر در مناطق فقیر واکسینه شده است.با توجه به وضعیت فعلی ، تا سال 2023 یا 2024 طول می کشد تا بحران فروکش کند.

واکسن های Covid-19 از Moderna و Biontech-Pfizer براساس فرایند mRNA ساخته شده اند و در اصل برای درمان سرطان ساخته شده اند. اگر این حق ثبت اختراع اساسی نیز آزاد شود ، مقلدین نه تنها قادر به تولید واکسن Covid-19 هستند ، بلکه می توانند از این روش برای سایر فرآیند ها نیز استفاده کنند.

❋نگاهی به درآمد شرکتهای دارویی از فروش واکسن کرونا

فایزر و بیو. ان .تک

این دو شرکت امریکایی و آلمانی از بزرگترین برندگان رقابت برای تولید و عرضه واکسن کرونا محسوب می‌شوند که برای محافظت از افراد در برابر این ویروس کشنده، بیش از ۳۰ دلار هزینه دریافت می‌کنند.دولت‌های مختلف تا به امروز نزدیک به ۷۸۰ میلیون دوز از واکسن کرونا این شرکت‌ها را سفارش داده‌اند که برای مثال می‌توان به ۲۰۰ میلیون دوز دولت ایالات متحده آمریکا به ارزش ۳.۹ میلیارد دلار اشاره کرد. هزینه دو دوز این واکسن در آمریکا به ۳۹ دلار و در اروپا به ۳۰ دلار می‌رسد.بر اساس تخمینی این دو شرکت تا کنون در آمدی بالغ بر 70 میلیلارد دلار داشته اند.برخلاف فایزر،

مدرنا

شرکت جدیدی نیست و تنها ۱۱ سال قدمت دارد. این کمپانی آمریکایی تا پیش از شیوع همه‌گیری سودآوری نداشته و تعداد کارکنانش به ۸۳۰ نفر می‌رسید. در مقابل فایزر یک کمپانی قدیمی محسوب می‌شود که قدمتش به ۱۸۴۹ می‌رسد. این شرکت آمریکایی سال گذشته میلادی به سود ۹.۶ میلیارد دلاری دست پیدا کرد و البته دارای نزدیک به ۸۰ هزار کارمند است.فایزر و مدرنا تنها شرکت‌هایی نیستند که در بازار واکسن کرونا نقش بزرگی برعهده دارند.

مدرنا پیش‌بینی کرده درآمدش از واکسن‌ها در سال جاری میلادی برابر ۱۸.۴ میلیارد دلار باشد، با این حال تحلیلگران از درآمد احتمالی ۱۹.۶ میلیارد دلاری آن خبر می‌دهند. احتمالا درآمد این کمپانی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ از واکسن کرونا به ترتیب به ۱۲.۲ و ۱۱.۴ میلیارد دلار می‌رسد.

شرکت بریتانیایی-سوئدی آسترازنکا

یکی دیگر از بازیگران محسوب می شود .واکسن این کمپانی که با همکاری دانشگاه آکسفورد توسعه پیدا کرده، درآمد میلیارد دلاری برای سازندگانش در پی دارد. سفارش‌های اصلی این واکسن مربوط به بریتانیا، آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن می‌شوند.تحلیلگران انتظار دارند درآمد آسترازنکا از فروش واکسن کرونا در سال جاری میلادی به ۱.۹ میلیارد دلار برسد و سال آینده هم ۳ میلیارد دلار برای این کمپانی درآمد داشته باشند. هزینه دو دوز واکسن کرونا این شرکت از ۴.۳ تا ۱۰ دلار است.

شرکت جانسون و جانسون

جانسون و جانسون که سازنده واکسن کرونا تک‌دوز دارای مجوز استفاده اضطراری است، از فروش آن میلیاردها دلار درآمد خواهد داشت. این واکسن توسط بخش «Janssen» این کمپانی در بلژیک توسعه پیدا کرده و خریداران زیادی دارد. بریتانیا ۳۰ میلیون دوز، اتحادیه اروپا حداکثر ۴۰۰ میلیون دوز و کواکس هم ۵۰۰ میلیون دوز از این واکسن را تا سال ۲۰۲۲ سفارش داده‌اند. این کمپانی می‌خواهد در سال جاری میلادی حداقل ۱ میلیارد دوز از این واکسن را روانه بازار کند که می‌تواند درآمدی برابر ۱۰ میلیارد دلار برای آن در پی داشته باشد. دولت ایالات متحده آمریکا ۱۰۰ میلیون دوز از این واکسن سفارش داده و شاید ۲۰۰ میلیون دوز دیگر از آن بخرد. هزینه این واکسن برای دولت واشنگتن به ۱۰ دلار می‌رسد.

نواواکس

یک شرکت دیگر امریکایی است که امیدوار است در نیمه اول سال جاری میلادی در بسیاری از کشورها از جمله بریتانیا و ایالات متحده آمریکا تاییدیه دریافت کند. با وجود چنین موضوعی، تا به امروز برای عرضه ۳۰۰ میلیون دوز واکسن با کشورهای مختلف از جمله بریتانیا (۶۰ میلیون دوز)، اتحادیه اروپا، کانادا و استرالیا به توافق رسیده است.

این کمپانی می‌خواهد ماهیانه ۱۵۰ میلیون دوز واکسن تولید کند و البته قیمتش ارزان‌تر از رقبا خواهد بود. نواواکس برای هر دوز این واکسن در آفریقا، به دنبال دریافت ۳ دلار هزینه است. با توجه به قراردادهای کنونی، این شرکت هم احتمالا به میلیاردها دلار درآمد در ۱۲ ماه آینده دست پیدا می‌کند و البته با تولید ۲ میلیارد دوز واکسن در سال از اواسط ۲۰۲۱، می‌تواند میزان درآمدش را افزایش دهد.

کیوروک

کیوروک (CureVac) احتمالا نتایج آخرین فاز آزمایش‌های انسانی واکسنش را در ماه آوریل منتشر می‌کند و امیدوار است تا ماه ژوئن، از اتحادیه اروپا مجوز بگیرد. در حال حاضر اتحادیه اروپا ۲۲۵ میلیون دوز از این واکسن را پیش خرید کرده و می‌تواند ۱۸۰ میلیون دوز دیگر هم واکسن سفارش دهد. واکسن این کمپانی آلمانی برخلاف دیگر واکسن‌های mRNA، امکان نگهداری در دمای یخچال را دارد.

سینوواک

واکسن «CoronaVac» در تابستان گذشته در بسیاری از شهرهای چین مجوز استفاده اضطراری دریافت کرد و اوایل فوریه از سوی دولت چین تایید شد. سینوواک که یک شرکت چینی است، قراردادهایی با کشورهای برزیل، شیلی، سنگاپور، مالزی و فیلیپین امضا کرده. در ژانویه ۲۰۲۱ ترکیه و اندونزی واکسیناسیون کرونا را با محصول شرکت سینوواک آغاز کردند و این کمپانی می‌خواهد ۱۰ میلیون دوز واکسن در اختیار کواکس قرار دهد.

درآمد دقیق سینوواک از فروش واکسن کرونا مشخص نیست، اما انتظار می‌رود به میلیاردها دلار برسد. هزینه دو دوز واکسن این کمپانی در برخی شهرهای چین به ۶۰ دلار می‌رسد و شریک این شرکت در اندونزی حداقل ۴۰ میلیون دوز از این واکسن را با قیمت ۲۷.۲۰ دلار سفارش داده است.

موسسه گامالیا

گامالیا سازنده واکسن کرونا اسپوتنیک V است، واکسنی که وارد کشورمان هم شده. اگرچه این واکسن هنوز از سوی اتحادیه اروپا مورد تایید قرار نگرفته، اما کشورهای مجارستان و اسلواکی آن را خریداری کرده‌اند. از سایر خریداران این واکسن می‌توان به مکزیک و الجزایر اشاره کرد.

گامالیا برای تولید انبوه واکسن در روسیه به مشکل برخورده، اما طبق گزارشی این موسسه با ۱۵ تولیدکننده در ۱۰ کشور برای تولید ۱.۴ میلیارد دوز از این واکسن قرار امضا کرده. این واکسن که بطور رایگان در روسیه عرضه می‌شود، در بازار جهانی حداکثر قیمتی برابر ۲۰ دلار دارد. بنابراین می‌تواند میلیاردها دلار برای سازنده‌اش درآمد داشته باشد.

❋انقلاب اسلامی در هجرت :نتیجه:

بدینسان استدلال اصلی مخالفان لغو ( حداقل موقت )ثبت اختراع ( فعلا واکسن کرونا ) دو چیز است:

الف – ند اشتن انگیزه مالی مخترعان واکسن

ب – ترس از ،ازعهده هزینه های تحقیقات خود بر نیامدن.

و

استدلال اصلی موافقان لغو (حد اقل موقت )ثبت اختراع ( فعلا واکسن کرونا ) دوچیز است:

الف – قربانی شدن جان میلیونها انسان در کشورهای ضعیف

ب- خطر ایجاد جهش های خطرناک با عدم واکسنه شدن این کشورها و نیز گردش دوباره این جهشها به تمامی دنیا

نا گفته پیداست که انگیزه سودمالی بیشتر حتی به قیمت قربانی شدن جان میلیونها نفر منافی و مغایربا قبول حقوق بشر و انسانیت است.در واقع دانشمند واقعی انگیزه اصلیش پیشرفت خود علم است .اما ادغام شرکتهایی که سود مادی انگیزه اصلیشان است با متخصصان و محققان ،در این انگیزه نیز اختلال ایجاد کرده است.

Frédérick Stambach در لوموند دیپلماتیک (مارس 2021 ) معقتد است :” حکومت های اروپایی و اتحادیه اروپا، اکنون با زبانی دوگانه سخن می گویند. در رودررویی با واقعیت ها و سیاست واقع بینانه، آنها رو به سوی حفظ منافع چند ملیتی های داروسازی آورده اند. یک بار دیگر دیده می شود که قانون خلل ناپذیر سرمایه داری لیبرال نو اِعمال می شود. این قانون تقسیم کردن زیان ها با جامعه ها و به جیب زدن سودها است. موسسات داروسازی از میلیاردها یوروی پرداخت شده توسط حکومت های اروپایی و کمیسیون اروپا – که در روند ساخت واکسن ها بیش از ٢ میلیارد یورو پرداخت کرده اند- برای پژوهش، گسترش و تولید انبوه واکسن استفاده کرده و عملا از میزان خطر برای موسسات کاسته اند. با این حال، این موسسات بر نتایج حاصل از این پژوهش ها چنگ انداخته، بیرحمانه درمورد قیمت واکسن چانه زنی می کنند و جلوی اهدا و فروش احتمالی آن به کشورهای درحال توسعه را می گیرند.

شرایط تحویل واکسن به کشورها چنان انعطاف پذیر به نظر می رسد که کمیسیون اروپا را دچار دردسر زیادی کرده است.زیرا آسترا- زنکا(AstraZeneca) در ماه ژانویه به آن کمیسیون اطلاع داده که نمی تواند تعداد پیش بینی شده (٨٠ میلیون دوز) را در مهلت مقرر (چهار ماهه اول سال ٢٠٢١) تحویل دهد. در نتیجه، با انگلستان بحرانی سیاسی پدیدآمده زیرا این کشور می خواهد واکسن های تولید شده را – پیش از آن که توافقی درمورد کسب نیمی از تعداد مقرر در قرارداد به دست آید- برای خود نگهدارد.سرانجام این که، مسئولیت قضایی موسسات سازنده واکسن درصورت بروز اثرات جانبی آن، به حداقل رسیده و این مسئولیت به عهده حکومت های امضاء کننده قرارداد گذاشته شده است. تنها متهم کردن موسسات چند ملیتی ای که موفق شده اند قرادادهایی چنین نامتعادل را تحمیل کنند، درست و منصفانه نیست. “

بنابر نوشته نشریه نیویورک تایمز:” بانک خیلی رسمی اروپایی سرمایه گذاری، یک وام ١٠٠ میلیون دلاری به بیو.ان.تک(BioNTech) اعطاء کرده که در آن بازپرداخت مشروط به داشتن ٢٥ میلیون دلار سود شده است گویی که کسب سود از ساخت واکسن معقول و منطقی است ! در شرایطی چنین تنش آمیز، می توان درک کرد که چرا مردم کشورهای درحال توسعه دیگر در اولویت نیستند. موسسات داروسازی تنها در قید ثبت کشف خود هستند، ساز و کارهای C-TAP و کوواکس کار نمی کند.”

به گفته موسسه اکسفام:” ١٣ درصد از مردم جهان، که در کشورهای ثروتمند زندگی می کنند، ٥١ درصد از دوزهای واکسن را پیش خرید کرده اند. در خود اتحادیه اروپا، تحویل نخستین محموله ها حاکی از نابرابری های فاحشی بوده است: ایتالیا ٩٧٥٠ دوز، فرانسه ١٩٥٠٠ دوز و آلمان ١٥١١٢٥ دوز واکسن دریافت کرده اند. حتی با تقسیم این تعداد بر جمعیت کشورهای مزبور، این فاصله ها غیرقابل توضیح بوده و نشان دهنده این است که برخی از دیگران برابرترند. به علاوه، آلمان به صورت رودررو برای دریافت واکسن های بیشتر گفتگو می کند و این به رغم حضور آن در ساز و کار خرید مشترک واکسن توسط کمیسیون اروپا است.تضمین «برابری ارزش زندگی بین «شمال» و «جنوب» و بین داخل هرکشور «شمال» مستلزم آن است که مقررات بازار دارو از صدر تا ذیل بازبینی شود. به علاوه، بحران کنونی نمونه ای بارز از اشتباه بودن روش اقتصادی مسلط در این بخش است. درواقع، موسسات دارویی به یمن چرخش فناوری بیوتکنولوژی و امور توارثی، بیش از پیش روند پژوهش و توسعه (R&D) را به خارج از موسسات خود منتقل می کنند و با این کار خطر را به سوی موسسه های نوبنیانی سوق می دهند که غالبا از منابع عمومی استفاده می کنند و وابسته به دانشگاه ها هستند. بیو.ان.تک(BioNTech) و مدرنا (Moderna) از این جمله اند. با این حال، به رغم این آشفتگی رو به رشد بین پژوهش بنیانی، منابع عمومی و بخش خصوصی، حقوق مالکیت معنوی همچنان تقویت می شود. به علاوه، منابع عمومی، از راه نظام سلامت، بازار داروسازی که برپایه ساز و کار مزایده ای عمل می کند را پر رونق تر می کند. چند ملیتی ها برای به دست آوردن قیمت های دلخواه، بین کشورها رقابت ایجاد می کنند و حتی به صورت مخفیانه به نسبت حجم فروش به آنها تخفیف می دهند.”

انقلاب اسلامی در هجرت :از آنجا که نه در سطح ملی و نه در سطح مدیریت جهانی حقوق مبنا قرار نگرفته و روابط قوا حرف اول را میزنند ، بسیاری از مفاهیم همچون امنیت و آزادی و استقلال و ضرورت و نیاز و…نیز بر مبنای قدرت تعریف شده اند. بشریت در بسیاری موارد کم کاری کرده و اکنون با هر مشکل ملی و یا جهانی تابخواهد نظم و ترتیبی بدهد ،جان انسانها قربانی این تعلل می شود.

به قول فردریک استامباخ در لوموند دیپلماتیک ( مارس 2021 ) :من باب نمونه در حال حاضر هیچ توافقی در شورای توافق درمورد حقوق مالکیت معنوی Adpic سازمان بهداشت جهانی وجود ندارد. به علاوه، موسسات بسیاری می توانند تحت تأثیر این امر قرار گیرند، زیرا تعداد زیادی از کشف های ثبت شده درمورد روش انجام، دسترسی به داده های کلینیکی، ترکیبات لازم برای ساخت واکسن… را دربرمی گیرد…، نبرد می تواند مدت ها به درازا بکشد. فعال کردن پروانه الزامی مستلزم زورآزمایی با دیگر قدرت های حاکم، به خصوص ایالات متحده است که دو موسسه ای که درحال حاضر کارآمدترین واکسن ها را می سازند متعلق به آن هستند. نمیتوان فراموش کرد که فرانسه هنگامی که در سال ٢٠١٤ شرکت آمریکایی گیلاد(Gilead) بهای داروی سووالدی(Sovaldi)، که در معالجه هپاتیت س (hépatite C) موثر بود را ٤١ هزار یورو تعیین کرد، دولت فرانسه به جای فعال کردن پروانه رسمی و پذیرفتن خطر رودررویی با آمریکایی ها، کوشید بیماران را به پذیرش این قیمت خیلی گزاف متقاعد کند ! به عکس، ایالات متحده هرگز چنین قیدی نداشته است. زمانی که بیوتروریست ها پس از ١١ سپتامبر با مواد بیماری زایی مانند آنتراکس آن را تهدید می کردند، این کشور در استفاده از باج ستانی با تهدید به توسل به پروانه الزامی تردید نکرد تا بتواند داروی درمان این بیماری، سیپروفلاکساسین که فرمول ساخت آن متعلق به شرکت

حق این است که نمی توان و نباید مخالف این امر بود که شرکتها و متخصصان پزشکی علاوه بر حق معنوی از حق مادی اما متعارف برای تحقیق خود بهره مند شوند. این محققان بیاد داشته باشند که تحقیق آنها نیز حاصل و دنباله رشد علمی در کل جهان است و میوه تمدن بشری و این تمدن و علم ملک طلق فرد و یا شرکتی خاص نیست. مسئله برسر یافتن تعادلی بین حقوق انحصاری قایل شده برای ثبت کشف و منافع عالی سلامت عمومی است. بدیهی است که این مورد امروز مطرح است. هر چند رعایت حق اختراع و کشف و حقوق معنوی بسیار ضروری است ، اما میتوان با نظر متخصصان مربوطه حق متعارفی برای این قبیل تحقیقات خصوصا برای واکسنهایی علیه بیماریهایی که ویژه گی همه گیری جهانی دارند ،تعیین کرد و دریک مدیریت جهانی حقوند توسط نهادهای بین المللی حقوند آن حقوق را پرداخت و ساز و کاری برای آن تعیین کرد. این نادرست نخواهد بود که تأمین مالی از منابع عمومی و راهبرد کاهش خطر سرمایه گذاری ها منوط به فروش دارو به قیمت پائین و حتی تمام شده (با توجیه هزینه ها) همراه با در اختیار قرار دادن همه اطلاعات (فرمول های ثبت شده و روش تولید) به موسسات کشورهای فقیر یا درحال توسعه ای باشدکه قادر به ایجاد خط زنجیر تولید و فروش دارو به بهای ارزان به کشورهای درحال توسعه یا خریداران جهانی هستند ،تا بتوانند آنها را به کشورهای فقیر اهدا کنند.به نحوی که کشورها دیگر برای ساخت آن واکسن نیازی به پرداخت حق امتیاز به شرکتهای مخترع نداشته باشندو نیز کمبودهای سایرتجهیرات برای ساخت انبوه واکسن در هر کشوری را تقدم داد و هزینه تولید آنها را با کاستن از وسایل و تجهیزات تخریبی پرداخت. با اینکار هم زمینه بیماری کم خواهد شد ، هم بشر در سلامت بیشتر بسر خواهد برد و هم حق طبیعت با کاستن از وسایل تخریبی رعایت می شود .

اما آن چیز که از دید ما بیش از هر چیز نیاز به همگانی شدن دارد ؛اندیشه راهنمای استقلال و آزادی است و انسانهایی که به حقوق خود و طبیعت معرفت و باوری عمیق داشته باشند و حق خود را مخالف حق دیگری و بالعکس نبینند و حقوق را همچون ظروف مرتبطه بیانگارند.تضییع یک حق برابر با تضییح حقوق همه بشریت است .در واقع کل بنی آدم نیازمند باور و روش کردن موازنه عدمی دارد و نیاز به وجدانی همگانی و جهانی دارد که بداند بنی آدم اعضای یک پیکرند و درد و محنت هر انسانی دل همه بشریت را بدرد آورد.

هم اکنون در حالی که برخی کشورهای جهان به کمک واکسیناسیون ضدکرونا خود را برای بازگشت به زندگی عادی آماده می‌کنند، کارکنان بخش‌های پزشکی در آفریقا نگران شروع موج‌ جدید شیوع ویروسه هستند. مقام‌ها هشدار می‌دهند اگر ویروس در آفریقا مهار نشود، همه‌گیری به پایان نمی‌رسد.در گزارشی که در بلومبرگ منتشر شده، کارشناسان هشدار داده‌اند که بی‌توجهی به آفریقا و کمک نکردن بهآن برای واکسینه کردن جمعیت خود، می‌تواند این قاره را به کانون شیوع ویروس و تولید گونه‌های جهش‌یافته آن تبدیل کند. فیونا آتوهبوه مسئول معرفی واکسن‌های جدید برای آفریقا در سازمان بهداشت جهانی می‌گوید اگر کسی در کشورهایپیشرفته پیدا می‌شود که هنوز فکر می‌کند با واکسینه کردن جمعیت خود و بی‌تفاوت بودن نسبت به کشورهایی که نتواسته‌اند مردم خود را واکسینه کنند، مصونیت خواهند داشت باید در این باره تامل بیشتری بکند.اگر آفریقا واکسینه نشود و ما منبع انتشار ویروس‌های جهش یافته باشیم،همه دنیا را در معرض خطر قرار خواهیم داد.»به گزارش بلومبرگ، تاخیر در واکسیناسیون کشورهای آفریقایی همچنین باعث تاخیر در بهبود وضعیت اقتصادی این کشورها خواهد شد چرا که کشورهای پیشرفته برای تامین مواد خام مورد نیاز تولیدات خودبه منابع طبیعی آفریقا متکی‌اند.

شایان توجه است که کشورهایی مانند اتیوپی و نیجریه، شهروندان زیادی در اروپا، آمریکای شمالی و حتی آسیادارند و رفت‌و آمد این افراد می‌تواند باعث انتقال ویروس‌های جهش‌یافته از آفریقا به این بخش‌های دنیاباشد. کارشناسان می گویند حالا نجات کره زمین از ویروس کرونا در گرو نجات آفریقا از این ویروس است وتوزیع ناعادلانه واکسن بین کشورهای جهان و بی‌توجهی به کشورهای آفریقایی، مانند نشستن همه جمعیت جهان بر روی یک بمب ساعتی است.

در واقع این چه انصافی است که مردم افریقا از دو جهت در منگنه فشار قرار گیرند ، هم از شدت بیماری و عدم رسیدگی میلونها نفر جان شریف خود رااز دست بدهند و هم مواد خام و اولیه کشورهایشان به کمترین قیمت به غارت رود!؟ آیا این رفتار نتیجه نظام سلطه/ زیر سلطه نیست؟ آیا در پرتو تجربه‌های اخیر، به‌ویژه آن‌چه از شیوع کرونا به دست آمده است، بشر فرا نگرفته است که ویروس اصلی که هر روزه بشر را به نابودی تهدید می کند و زمینه حیات سالم را از وی می ستاند همین نظام سلطه/ زیر سلطه نیست که روابط انسانها با یکدیگر بر اساس تبعیض و توسط قدرت تنظیم می شود و نه حقوق؟!

جمع ما کتاب حقوق پنجگانه را و قانون اساسی مبتنی بر این حقوق را به مردم ایران و جهان پیشنهاد و تقدیم کرده تا بلکه روابط انسانها با هم و با طبیعت و با یکدیگر در سطح ملی و جهانی بر پایه حقوق تنظیم شود و شاهد قربانی شدن انسان و طبیعت نباشیم .