پس از سال ها گرامیداشت زاد روز دکتر مصدق و اهدای لوح سپاس در جند آئین پیشین، فکر فراهم آوردن نشان مصدق شکل گرفت. شرح فشرده آن بدین گونه است
آئین بزرگداشت زاد روزهای مصدق:
زنده یاد داریوش فروهر در سال ۱۳۵۷ در بزرگداشت زادروز مصدق چنین می گوید: به اعتقاد من برخی از انسان ها در تاریخ منزلتی خاص پیدا می کنند و زادروزشان به عنوان بزرگترین یادآور زندگی، برای نسل های بعد احترام آمیز و جاودانه میشود. گروه اندکی از این انسان های تاریخ ساخته تاریخ ساز، گویی در زندگی و فراگرد اجتماعی آن، چندین بار تولد یافته اند، یعنی چندین حرکت و دگرگونی در روزگار خود پدید آورده اند که بزرگی و اثربخشی و چشمگیری آن، کمتر از نخستین تولد نبوده است.
از سال ۱۳۵۵ به ابتکار زنده یادان پروانه و داریوش فروهر و حزب ملت ایران، زادروزهای مصدق بزرگ به تناوب در جمع های کوچک، در خانه فروهرها و یا در احمد آباد و دفتر حزب ملت ایران برگزار می شد.
در آیین بزرگداشت زادروزها، همواره پیرامون نقش دکتر مصدق در جامعه ما و از منش و بینش و آزمون های او سخن می رفته است. در سراسر دوران ۳۸ ساله اخیر، یاد و خاطره مصدق همچون
رژیم گذشته مرز ممنوعه به حساب آمده و گردهم آیی ها در مزار مصدق در چهارده اسفند و یا در زادروزها، جز مواردی بسیار نادر، ناممکن بوده است.
در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به مناسبت ۱۲۳مین زادروز دکتر مصدق، اجتماع هزار نفره ای در شهر کلن برگزار شد. همچنین به همین مناسبت سایت پژوهشی و فراگروهی مصدق که بازتاب دهنده زندگی، کار و پیکار دکتر مصدق بود، در ۲۹ اسفند همانسال راه اندازی گردید. از سوی دیگر نمایش ـ فیلم مصدق در همین آئین برای اولین بار پرده برداری گردید و پس از آن با تور آمریکا ـ اروپایی خود برای شمار بسیاری از هموطنانمان به نمایش گذارده شد. لیست پشتیبانی از این زادروز از سوی صدها نفر از شخصیت ها و کوشندگان سیاسی ـ فرهنگی ـ اجتماعی امضا گردید.
از آن پس گرامیداشت زادروز مصدق درخارج از ایران برگزار گردیده است، گرچه در ایران با محدودیت های بسیار مواجه بوده و از ادامه آن جلوگیری بعمل آمده است. این گرامیداشت ها، اعتراضی
شایسته از سوی پویندگان راه آزادی، استقلال و دمکراسی به سانسور و حذف خاطره و بینش مصدق از سوی رژیم اسلامی و نیز ارزش گذاری به جایگاه مصدق بود.
لوح سپاس مصدق:
دفتر پژوهش های راهبردی برای دموکراسی و حقوق بشر در سالیان گذشته به پاس کوشش های دیرپای شماری از چهره های فرهنگی ـ سیاسی و اجتماعی و هنری، به آنان لوح سپاس مصدق را اهدا نمود. از آن جمله اند: زنده یاد منوچهر جمالی، مهندس عباس امیرانتظام، پرستو فروهر، رضا علامه زاده، نعمت آزرم و دوستان دیگر.
نشان مصدق:
نشان مصدق برگرفته از توان گسترده فکری ـ فرهنگی ـ اجتماعی و اخلاق مداری و فسادناپذیری این شحصیت سیاسی درخشان تاریح معاصر ایران، نمادی است برای ابراز سپاس و تقویت انگیزه و گسترش توان ملی برای بازآفرینی جامعه ای آزاد، خودبنیاد و نیرومند.
این نشان به سازمان های مردم نهاد و زنده گانی که در زمینه های زیرین می کوشند، اهدا می گردد.
الف- به کوشندگان سیاسی و مبارزان راه آزادی، استقلال، دموکراسی و پیشرفت اجتماعی ایران (از جمله به زندانیان سیاسی در ایران)، که با صراحت و شفافیت به نقد پیگیرانه کلیت رژیم ولایت فقیه و ضرورت جدایی دین از دولت می پردازند، برای حقوق شهروندی و ملی ایرانیان به کنش های اجتماعی، گروهی و یا فردی برخاسته اند و پایدارانه این راه را پی می گیرند.
ب- به شخصیت هایی که در پهنه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و … به پژوهش ها و نوآوری های گوناگون دست یازیده و در راستای دگرگونی دموکراتیک، نیرومندی ملی و خویشکاری ایرانیان اقدام می نمایند.
پ- به هنرمندانی که در زمینه های شعر، موسیقی، سینما، تئاتر و نقاشی و … با نبوغ و فعالیت ذهنی و هشیاری و شهامت مدنی خود، برغم انواع سرکوب و تهدید و سانسور، با انتقاد از
خشونت ورزی، جهل و خرافات، مناسبات پدرسالارانه و زن ستیزانه و تبعیض های گوناگون دیگر، به رویارویی با سنت های کهنه برخاسته و با آفرینش و گسترش نگاه سکولار (گیتی گرایانه) و ایجاد و بارآوری ارزش های مدرنیته به توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانیان یاری می رسانند.
ت- به کوشندگان مدنی که با فعالیت در سازمان های مردم نهاد و شبکه های اجتماعی و رسانه ها در دفاع از حقوق صنفی و مدنی خود و یا نگاهبانی از پاکیزگی محیط زیست تلاش و جانفشانی چشمگیری از خود نشان می دهند.
ث- این نشان می تواند نه تنها به هم میهنانمان، بلکه به ایران دوستانی نیز اهدا گردد که در راه پیشرفت مردم و سربلندی ایران به جامعه ما یاری می رسانند.
نکات قابل ذکر دیگر در این رابطه به شرح زیرند:
ـ نشان مصدق از هنگام برگزاری ۱۳۵مین زادروز جایگزین لوح سپاس مصدق می گردد. این نشان ارزشی نمادین و افتخاری دارد و فاقد ارزش مبادله ای است.
ـ این هیئت در انتخاب کوشندگان واجد شرایط برای دریافت نشان مصدق از مشاورت و رایزنی گسترده یاران و پشتیبانان برخوردار بوده است. امکان تماس با هیئت برگزاری زادروزهای مصدق
(پروژه نشان مصدق) به این گونه است:
ـ این نشان صرفاً از سوی هیئت برگزارکننده آئین زادروزها در کلن به پیکارگران و فرهیختگان اهدا می گردد و حق ضرب محفوظ می باشد.
ـ هیئت برگزار کننده آئین زادروز مصدق بعنوان بخشی از دفتر پژوهش های راهبردی برای دموکراسی و حقوق بشر در ایران، هیچگونه کمک مالی دریافت نمی کند و تنها با اتکاء به توان مالی اعضای خود، پروژه نشان مصدق را اداره می نماید.
ـ در هنگام ۱۳۵مین زادروز، ما تنها قادر به اعلام نام بخش کوچکی از پیکارگران و فرهیختگان بوده ایم. با توجه به میزان شناخت و بررسی های تاکنونی ما و محدودیت های دیگرمان، فروتنانه اعلام می داریم که ادعایی مبنی بر داوری درباره ارجحیت و اولویت این، یا آن مبارز و یا فرهیخته و یا رده بندی و ارزش گذاری آنان نداشته و نداریم. در آئین های زادروز آینده نیز خواهیم کوشید به اتکای مشاورت های بیشتر، این مهم را پی گیریم.
ـ اهدای نشان به نهادها، کوشندگان و شخصیت ها در ایران بدون هیچگونه تماس با دریافت کنندگان این نشان انجام یافته است.
جامعه ما دورانی سخت و ملتهب را می گذراند و در عین حال می تواند و استعداد آن را دارد که تغییر و تحولی دموکراتیک، دادخواهانه و مسالمت آمیز را به سعی و کوشش آزادزنان و بیدار مردان و جوانان غیور و خردمند فرارو داشته باشد.
نشان مصدق از هم اکنون به استقبال این تحول شگفت انگیز و گذار خردمندانه و رستاخیز میهنی برای حقوق شهروندی و ملی ایرانیان می شتابد.
پروژه نشان مصدق،
هیئت برگزارکننده زادروزهای دکتر مصدق،
دفتر پژوهش های راهبردی برای دموکراسی و حقوق بشر در ایران،
ارسال نشان مصدق در ماه یولی (جولی) به انجام خواهد رسید. از نهادها و کوشندگان گرامی تقاضا داریم جهت روشن کردن چگونگی دریافت، با آدرس زیر با ما تماس بگیرند:
اسامیِ سازمان ها، نهادها و کوشندگانی که به آنان در آئین ۱۳۵ مین زادروز، نشان مصدق اهدا می گردد:
سازمان ها و نهادها:
ـ جبهه ملی ایران ـ تهران شورای مرکزی
ـ حزب ملت ایران ـ شورای رهبری
ـ بنیاد برومند
ـ ایران تریبونال
ـ گزارشگران بدون مرز
ـ بنیاد مصدق ـ سوئبس
ـ سازمان دفاع از حقوق بشرـ کردستان
ـ جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان
ـ کانون نویسندکان ایران – تهران
ـ کانون مدافعان حقوق بشر
ـ مجموعه فعالان حقوق بشر
ـ سندیکای کارگران کشت و صنعت هفت تپه
ـ کانون صنفی معلمان ایران
ـ سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه
ـ هیئت امنای احمدآباد ـ آرامگاه مصدق
ـ مادران خاوران
ـ گروه راک مایکل مین
کوشندگان و فرهیختگان:
الف:
ـ عباس امیرانتظام
ـ نعمت آزرم
ـ فرزانه اسکندری
ـ یرواند آبراهامیان
ـ محمد امینی
ـ حسین اسدی
ـ محمد اقتداری
ـ بابک امیرخسروی
ـ فرشاد افشار
ـ بیژن اسدی پور
ـ بابک احمدی
ـ بیژن افتخاری
ـ احمد اشرف
ـ سیروس آموزگار
ـ بهمن امینی
ـ بهنام ابراهیم زاده
ـ رضا اکرمی
ـ داریوش اقبالی
ـ کوروش افطسی
ـ مهشید امیرشاهی
ـ فریبا امینی
ـ اردوان ارشاد
ـ حمید احمدی
ـ داریوش آشوری
ـ مریم اکبری منفرد
ـ ژانت آفاری
ـ حمید اکبری
ـ ابوتراب ابوترابی
ـ فرامرز اصلانی
ـ فرهاد آییش
ـ میر شمس الدین ادیب سلطانی
ب:
ـ ابوالحسن بنی صدر
ـ بهرام بیضایی
ـ نیلوفر بیضایی
ـ فرانس بختیار
ـ حسن بهگر
ـ رخشان بنی اعتماد
ـ جمشید بهنام
ـ منصوره بهکیش
ـ رسول بداقی
ـ عبدالمجید بیات
ـ حسین بشیریه
ـ بهرام بیگدلی
ـ منیره برادران
ـ منصور بیات زاده
ـ زهرا بنی صدر
ـ جهانشاه برومند
ـ سعید بشیرتاش
پ:
ـ ایرج پزشکزاد
ـ ناصر پاکدامن
ـ جعفر پناهی
ـ امیر پیشداد
ـ شهرنوش پارسی پور
ـ سعید پیوندی
ـ ایرج پارسی فر
ت:
ـ ناصر تقوایی
ـ نور علی تابنده
ـ تقی تام
ـ منوچهر تقوی بیات
ـ محمد توکلی طرقی
ـ منصور تهرانی
ج:
ـ میهن جزنی
ـ ایرج جنتی عطایی
ـ محمد جلالی چیمه ـ م. سحر
ـ زینب جلالیان
ج:
ـ علی اصغر حاج سیدجوادی
ـ عذرا حسینی
ـ بهروز حشمت
ـ علی حصوری
ـ سیاوش جمادی
خ:
ـ هادی خرسندی
ـ هاشم خواستار
ـ اصغر خلیلی
ـ نسیم خاکسار
ـ اسماعیل خوئی
د:
ـ محمدعلی دادخواه
ـ حمید دباشی
ـ نجف دریابندری
ـ ناصر دارابی
ـ علی اشرف درویشیان
ـ خشایار دیهیمی
ـ آتنا دائمی
ـ امیر خسرو دلیر ثانی
ـ پرویز دستمالچی
ـ رضا دقتی
ـ مجید درخشانی
ذ:
ـ حمید ذوالنور
ر:
ـ علی رشیدی
ـ علی راسخ افشار
ـ ناصر رحیم خانی
ـ محمدرضا روحانی
ـ سپیده رئیس سادات
ـ فریبرز رئیس دانا
ـ سعید رهنما
ـ مجید روشنگر
ـ فضل الله روحانی
ـ محمود رفیع
ـ راحله راحمی پور
ـ احمد رناسی
ـ علی رهنما
ـ ریموند رخشانی
ـ ناصر رحمانی نژاد
ـ یدالله رویایی
ز:
ـ ناصر زرافشان
ـ کوروش زعیم
ـ مجید زربخش
ـ ناصر زراعتی
ـ هادی زمانی
س:
ـ حسرو سیف
ـ عبدالفتاح سلطانی
ـ عیسی سحرخیز
ـ شیرین سمیعی
ـ اردلان سرفراز
ـ نسرین ستوده
ـ محمد سیف زاده
ش:
ـ محمد رضا شفیعی کدکنی
ـ اصغر شیرازی
ـ علی شاکری زند
ـ حسین شاه حسینی
ـ محمد رضا شجریان
ـ مهوش شهریاری
ـ بیژن شاه مرادی
ـ محمدرضا شالگونی
ـ محمد شمس لنگرودی
ـ رضا شاه حسینی
ـ رضا شهابی
ص:
ـ صارم الدین صادق وزیری
ـ کیوان صمیمی
ـ جمال صفری
ـ هیلا صدیقی
ـ حمید صدر
ـ باقر صمصامی
ض:
ـ مجید ضیایی
ط:
ـ منیر طه
ـ حشمت طبرزدی
ـ سیدجواد طباطبائی
ـ ناصر طهماسبی
ـ احمد طهماسبی
ع:
ـ شیرین عبادی
ـ فخرالدین عظیمی
ـ آنا عنایت
ـ رضا علامه زاده
ـ کاظم علمداری
ـ اسماعیل عبدی
ـ حسین علیزاده
ـ عباس عاقلی زاده
ـ جعفر عظیم زاده
ـ فرزانه عظیمی
ف:
ـ پرستو فروهر
ـ منصور فرهنگ
ـ عزت الله فولادوند
ـ مسعود فتحی
ـ منوچهر فاضل
ـ ویدا فرهودی
ـ حسین فرجی
ق:
ـ محسن قائم مقام
ـ کامبیز قائم مقام
ـ امیر محمد قاسمی زاده ـ نیا
ـ پرویز قلیچ خانی
ک:
ـ کیان کاتوزیان ـ حاج سیدجوادی
ـ ناصر کاخساز
ـ رامین کامران
ـ احمد کریمی حکاک
ـ ناصر کنعانی
ـ محمد صدیق کبودوند
ـ کاظم کردوانی
ـ فریبا کمال آبادی
ـ عزیزالله کرملو
ـ هوشنگ کردستانی
ـ عبدالله کوثری
ـ مرتضی کاظمیان
ـ اشتفان کینزر
ل:
ـ عبدالکریم لاهیجی
ـ جهانگیر لقایی
ـ مزدک لیما کشی
م:
ـ الهه میزانی ـ امیرانتظام
ـ نرگس محمدی
ـ مجمد ملکی
ـ محمود مصدق
ـ هدایت متین دفتری
ـ بهرام مشیری
ـ بهمن مقصودلو
ـ اسفندیار منفردزاده
ـ ناصر مهاجر
ـ پریچهر مبشری
ـ بهروز معظمی
ـ بهجت مهرآسا
ـ تهمینه میلانی
ـ همایون مهمنش
ـ فریده مهمنش
ـ بهمن مبشری
ـ محمدعلی مهرآسا
ـ حسین موسویان
ـ ابراهیم مددی
ـ فرزین مخبر
ـ هایده مغیثی
ـ تقی مختار
ـ شهرزاد مجاب
ـ ضیاء مصباح
ـ مهناز متین
ـ محمود معمارنژاد
ـ مهدی مقدس زاده
ـ میترا میرزازاده
ن:
ـ حمید نفیسی
ـ افسانه نجم آبادی
ـ شهرام ناظری
ـ مسعود نقره کار
ـ اسماعیل نوری علاء
ـ حسن نقیبی
ـ شاهین نجفی
ـ بهرام نمازی
ـ بهمن نیرومند
و:
ـ مینو ورزگر ـ فاطمی
ـ مهرداد وهابی
ـ جمشید وحیدی
ـ ژاله وفا
ه:
ـ فرهنگ هلاکویی
ـ محمد علی همایون کاتوزیان
ی:
ـ سهراب یزدانی
ـ محسن یلفانی
ـ عبی یگانه
***
منبع: سایت مصدق،
